Wernisaż wystawy MASKA w Muzeum Miejskim w Żywcu

Wyjątkową wystawę „MASKA – magia, zwyczaje, obrzędy” można oglądać w Muzeum Miejskim w Żywcu. Niektóre eksponaty nawet na dorosłych potrafią zrobić piorunujące wrażenie.

Wszystkie prezentowane na wystawie eksponaty są własnością Muzeum Miejskiego w Żorach oraz Muzeum Miejskiego w Żywcu. A wśród nich znajdują się maski i stroje z różnych zakątków świata, ale w przeważającej liczbie pochodzących  z Afryki oraz z… Żywiecczyzny. Tak, to nie pomyłka. Dlatego warto odwiedzić żywieckie Muzeum Miejskie i dać się oczarować.

Gratuluje organizacji pięknych wystaw w czasie Dni Żywca 2021. Dziękuję pracownikom Muzeum Miejskiego za dbałośc o kulturę i tradycję - Burmistrz Miasta Antoni Szlagor

Antoni Szlagor

MASKA - magia, zwyczaje, obrzędy to wystawa prezentująca maski z kilku regionów świata. Zdecydowana większość obiektów pochodzących ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Żorach ukazuje kulturę wielu grup etnicznych Afryki Zachodniej (z rejonu Mali, Wybrzeża Kości Słoniowej, Demokratycznej Republiki Konga, Nigerii, Kamerunu, Gwinei, Ugandy) oraz pojedyncze przykłady masek z Azji Południowo-Wschodniej (z Buriacji w Federacji Rosyjskiej, Bali, Tajlandii i Chin) Dopełnienie stanowią maski ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Żywcu, związane głównie z żywą do dzisiaj tradycją kolędowania żywieckich Dziadów noworocznych. O wspólnej prezentacji tak z pozoru odrębnych tradycji kulturowych zdecydowały funkcje masek, a także pewne podobieństwa formy. Łączy je także fakt że maski nawet kobiecych postaci prezentowali tylko mężczyźni, ponieważ zamaskowanie zmieniające tożsamość niesie element śmierci, a to mogło zagrażać płodności, która była zasadniczą wartością w tradycyjnych społecznościach.
Zasłanianie twarzy od pradziejów towarzyszy człowiekowi w różnych okolicznościach. U rdzennych ludów etnicznych, w kulturach tradycyjnych pojawiało się w momentach najważniejszych dla egzystencji człowieka. Łączyło go z bóstwami, przodkami oraz siłami natury, zwłaszcza w określonych porach roku oraz granicznych sytuacjach życiowych jednostki, rodziny czy lokalnej społeczności. Maska była z reguły nieodłącznym elementem kostiumu obrzędowego w rytuałach przejścia o charakterze inicjacyjnym (np. wkraczania w dorosłość), pomagała eskortować dusze zmarłych do tamtego świata, zabezpieczała przed złem, towarzyszyła obrzędom mającym na celu zapewnienie urodzaju i wszelakiej pomyślności. Harmonijne współistnienie człowieka z naturą i kosmicznym porządkiem świata zapewniało dobrobyt i bezpieczeństwo.
W kulturach tradycyjnych poprzez symbole czy postacie zwierzęce łączono się z ich przesłaniem czy mocą. Siłę przejawia np. Krokodyl w grupie etnicznej Nuna z Burkina Faso czy Niedźwiedź w żywieckich Dziadach noworocznych. Krokodyla ze strojem Maciduli (Sznurkorza) z Dziadów łączy natomiast podobieństwo formy stroju. Maski futrzane u Słowian, czy w plemionach afrykańskich wykonane z naturalnych surowców roślinnych oraz drewniane pokryte ornamentem o znaczeniu symbolicznym, ułatwiały łączność ze światem boskim, poza zmysłowym, światem zmarłych przodków, pozwalając zachować anonimowość i wyzbyć się własnej tożsamości. Drewniane maski rzeźbione, polichromowane, ekspresyjne w wyrazie przypisywano m. in. siłom demonicznym. Na wystawie prezentują je maska Rangdy, królowej demonów z Tajlandii (wyspa Bali) czy Diabła z Żywiecczyzny.
Ekspozycja uzupełniona została obiektami funkcjonującymi na dzisiejszym rynku pamiątkarskim oraz maskami wykonanymi na konkursy żywieckiej plastyki obrzędowej. Prezentowane okazy, ukazujące przemiany podyktowane oczekiwaniami współczesnego odbiorcy oraz dzisiejszej estetyki ukazują ich nowe znaczenie, widoczne w formie i zdobieniu.