"Złatna: Historia i Dziedzictwo Huty Szkła"

Redakcja TuZywiec

08/12/2023 05:32

Huta szkła w Złatnej, zbudowana w latach 1815–1819 przez Andrzeja Wielopolskiego, stanowiła niegdyś ważne centrum produkcji szkła. Zlokalizowana na prawym brzegu potoku Bystra, spełniała kluczowe wymogi lokalizacyjne dzięki zasobom drewna bukowego, czystej wody i piaskowca. Dzięki fachowcom z Czech i Moraw powstały tam dwa piece hutnicze, budynek główny, tartak, domy dla robotników i drogi transportowe.

Produkcja naczyń szklanych i szkła okiennego zyskiwała uznanie w Galicji, na Śląsku i na Węgrzech. Niestety, z biegiem lat, wyczerpanie zasobów leśnych i trudności w opłacalności produkcji doprowadziły do likwidacji huty w latach 1871–1875. Ostatnią zarządzającą zakładem była Anda Koln, która borykając się z problemami pozyskiwania surowców i zbytu wyrobów, ostatecznie zakończyła działalność.

Mimo likwidacji, pozostało kilka śladów tej dawnej huty. Fragmenty pieców, dzwon w kapliczce na Sporowym Polu służący do zwoływania pracowników, czy kamienny krzyż upamiętniający pracowników huty, to tylko niektóre z zachowanych pamiątek. Kościół parafialny w Ujsołach, kościół w Zwardoniu i Muzeum w Żywcu przechowują przedmioty związane z tą historią.

Dodatkowo, nazwy miejscowe, jak Kuflówka czy nazwiska jak Kotulek i Hubka, świadczą o czeskim pochodzeniu części mieszkańców i ich wpływie na życie społeczności Złatnej.

Historia tej huty szkła stanowi istotny element dziedzictwa lokalnego, ukazujący nie tylko technologiczny rozwój, ale również wpływ społeczności regionalnych na kształtowanie się historii i kultury.