Stary Żywiec – dzieje miejscowości, której już nie ma

Początki Starego Żywca sięgają XIII wieku, choć rozwój właściwego miasta rozpoczął się najprawdopodobniej dopiero na przełomie XIV i XV stulecia. Niekorzystne położenie pierwszej osady sprawiło, że mieszkańcy stopniowo przenosili się w okolice dzisiejszego żywieckiego rynku. Stary Żywiec, narażony na liczne zagrożenia, wielokrotnie doświadczał zniszczeń — został spalony przez wojska królewskie dowodzone przez Jakuba Dembińskiego, a w 1507 roku nawiedzony przez wielką powódź. W drugiej połowie XVI wieku wieś została ponownie lokowana przez kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego.

W XX wieku Stary Żywiec stopniowo zbliżał się administracyjnie do miasta Żywca. Choć pierwszy projekt przyłączenia okolicznych gmin z 1921 roku został odrzucony, ostatecznie w 1929 roku wieś – licząca wówczas 321 ha, 84 domy i 720 mieszkańców – została włączona w granice miasta. W 1937 roku otwarto tam jednoklasową szkołę powszechną.

Rok 1958 przyniósł kolejną katastrofalną powódź, która spowodowała ogromne zniszczenia i skłoniła władze do podjęcia decyzji o regulacji Soły oraz budowie zapór w Tresnej i Czańcu. Planowane jezioro miało zalać tereny położone najniżej, w tym cały Stary Żywiec. Rozpoczęto więc proces przesiedlania mieszkańców, z których największa grupa trafiła do pobliskich Kóz. Wielu z nich uważało, że wypłacone odszkodowania były niewspółmiernie niskie.

Wraz z napełnianiem Jeziora Żywieckiego Stary Żywiec zniknął z powierzchni ziemi. Pod wodą znalazły się także części miejscowości Pietrzykowice, Zadziele, Zarzecze i Rędzina. Dziś dawny Stary Żywiec istnieje już tylko we wspomnieniach mieszkańców i zapisach historycznych, a jego miejsce zajmuje malownicza tafla jeziora.