Browar Żywiec - Historia i Tradycja Od XIX Wieku do Dnia Dzisiejszego

Browar w Żywcu to jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek piwowarskich w Polsce i symbol tradycji piwowarskiej sięgającej połowy XIX wieku. Jego dzieje odzwierciedlają zarówno zmiany gospodarcze, jak i polityczne, jakie zachodziły w Polsce przez ostatnie 170 lat.

Powstanie i początki (1856–1880)

Browar Żywiec został założony z inicjatywy księcia cieszyńskiego i właściciela tzw. państwa żywieckiego, arcyksięcia Albrechta Fryderyka Habsburga. Nowoczesny zakład piwowarski wzniesiono na gruntach wsi Pawlusie. Projekt powierzono architektowi Karolowi Pietschce, który od 1852 roku przez blisko 40 lat odpowiadał za rozwój obiektów browarniczych.

Za datę oficjalnego powstania browaru uznaje się rok 1856, choć budowa trwała już od 1852 r., pochłaniając łącznie blisko 195 tys. guldenów. Źródłem wody dla produkcji były lokalne ujęcia rzeki Leśnianki, co gwarantowało wysoką jakość piwa.

Pierwszym piwowarem został Henryk Bauer, a w 1881 roku browar specjalizował się już wyłącznie w piwach dolnej fermentacji – zarówno jasnych, jak i ciemnych. Popularnością cieszyły się m.in. piwa: Marcowe, Cesarskie, Eksportowe, Lagrowe czy Bock. W tym samym roku rozpoczęto także warzenie Portera, który szybko zdobył renomę i uznanie konsumentów.

Rozkwit i ugruntowanie pozycji (1880–1939)

Na przełomie XIX i XX wieku browar dynamicznie się rozwijał. W latach 20. XX wieku zakład dysponował kotłownią z czterema kotłami, halą maszyn z trzema maszynami parowymi oraz dwoma nowoczesnymi warzelniami, których łączna wydajność wynosiła 2000 hektolitrów piwa dziennie.

W okresie międzywojennym browar pozostawał w rękach rodziny Habsburgów. Po śmierci arcyksięcia Karola Stefana w 1933 roku, zakład przeszedł w posiadanie jego syna, Karola Olbrachta. W tym czasie produkowano pięć kluczowych gatunków piwa:

Zdrój Żywiecki 10,5° Blg – lekkie i popularne piwo jasne,

Leżak 11° Blg – przystępne cenowo piwo codzienne,

Marcowe 15° Blg – tradycyjne, ciemne piwo słodowe,

Ale 22° Blg – mocne, górnej fermentacji, o szlachetnym charakterze,

Porter 22° Blg – jedno z najbardziej nagradzanych piw browaru.

Dodatkowo warzono okazjonalne style, jak Słodowe czy Leżak Ciemny.

Czasy PRL i industrializacja (1945–1989)

Po II wojnie światowej browar, podobnie jak większość dużych zakładów przemysłowych, został znacjonalizowany. W okresie powojennym konsekwentnie zwiększano produkcję: z 270 tys. hektolitrów w 1958 roku do blisko 600 tys. hektolitrów w roku 1980.

W ofercie browaru znajdowały się wówczas piwa takie jak Full Light, Piast, Krakus, Porter i Marcowe. Lata 80. przyniosły jednak kryzys gospodarczy, spadek sprzedaży i ograniczenia eksportowe, które odcisnęły piętno również na produkcji w Żywcu.

Transformacja i prywatyzacja (1990–1994)

Wraz z przemianami ustrojowymi w Polsce, 31 grudnia 1990 r. Browar Żywiec przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Zakłady Piwowarskie w Żywcu S.A.. Już we wrześniu 1991 roku spółka zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, a w lipcu 1992 roku ponad 70% akcji sprzedano w ramach oferty publicznej, rozpoczynając proces prywatyzacji.

Na początku lat 90. udział browaru w rynku piwnym wynosił około 8%, co czyniło go jednym z liderów branży. Przełom nastąpił w 1994 roku, gdy większościowym udziałowcem spółki został holenderski koncern Heineken, wprowadzając Browar Żywiec do grona globalnych producentów piwa.

Browar dziś – tradycja i nowoczesność

Obecnie Browar Żywiec to jeden z filarów Grupy Żywiec, będącej częścią Heinekena. Marka łączy nowoczesne podejście do produkcji piwa z pielęgnowaniem tradycji sięgającej XIX wieku. Piwa warzone w Żywcu zdobywają uznanie zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym, a sam browar pełni rolę symbolu polskiego piwowarstwa.

Podsumowanie

Historia Browaru Żywiec to opowieść o pasji, innowacyjności i zdolności do adaptacji w zmieniających się warunkach polityczno-gospodarczych. Od arystokratycznego przedsięwzięcia Habsburgów, przez czasy industrializacji PRL, po współczesną obecność na globalnym rynku – Browar Żywiec pozostaje ikoną, której piwo od ponad 160 lat towarzyszy Polakom w chwilach radości i spotkań.