Historia Cięciny – od średniowiecznego osadnictwa po współczesność

Cięcina to jedna z najstarszych miejscowości na Żywiecczyźnie, której historia sięga prawdopodobnie XIII wieku. Powstanie wsi jest ściśle związane z falą średniowiecznego osadnictwa w regionie, określaną jako małopolskie osadnictwo. Nazwa wsi sugeruje, że jej początek związany był z wycinką lasów, co w tamtych czasach było powszechną praktyką w celu tworzenia nowych osad.

Pierwsze wzmianki i rozwój w średniowieczu

Chociaż pierwsze pisemne wzmianki o Cięcinie pochodzą z lat 1346–1358, gdy została wymieniona w spisie parafii dekanatu Oświęcim, osadnictwo mogło sięgać nawet XIII wieku. Wówczas Cięcina nie miała jeszcze własnego kościoła, a lokalne społeczności podlegały parafii w Radziechowach. W XIV wieku miejscowość należała do księstwa oświęcimskiego, a po jego przyłączeniu do Polski w XVI wieku, Cięcina znalazła się w granicach Korony Królestwa Polskiego.

Wojny husyckie i trudne czasy

W czasie wojen husyckich (1419–1436) region Żywiecczyzny, w tym Żywiec i okoliczne wsie, został opanowany przez husytów. Oddziały te opanowały m.in. kościoły w Radziechowach i Żywcu. Przypuszcza się, że także Cięcina mogła ucierpieć podczas tych najazdów, co mogło doprowadzić do zniszczenia jej kościoła.

Cięcina pod władaniem Komorowskich

W 1467 roku Kazimierz Jagiellończyk przekazał Żywiecczyznę, w tym Cięcinę, Piotrowi Komorowskiemu herbu Korczak. Ród Komorowskich, dążąc do powiększenia swoich dochodów, zakładał folwarki pańszczyźniane, w tym w Cięcinie i pobliskiej Węgierskiej Górce. Pod koniec XVI wieku wieś stała się własnością kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego.

Rozkwit pod władaniem królowej Konstancji

W 1624 roku Królowa Konstancja, żona Zygmunta III Wazy, otrzymała w zastaw ziemie żywieckie. Słynąca z pobożności, przeznaczała znaczne sumy na rozbudowę kościołów, w tym kościoła w Cięcinie. Pod jej patronatem parafia w Cięcinie otrzymała dodatkowego wikariusza, co miało poprawić opiekę duszpasterską nad wiernymi. W 1666 roku kościół św. Katarzyny w Cięcinie otrzymał dzwonnicę, co świadczy o jego rosnącym znaczeniu w regionie.

Czasy rozbiorów i rozwój przemysłowy

Po rozbiorach Polski w 1772 roku, Cięcina znalazła się pod zaborem austriackim w ramach Królestwa Galicji i Lodomerii. W XIX wieku miejscowość zaczęła odgrywać większą rolę gospodarczą, zwłaszcza po założeniu huty żelaza w pobliskiej Węgierskiej Górce przez Karola Ludwika Habsburga w 1844 roku. Wielu mieszkańców Cięciny znalazło w hucie zatrudnienie, co przyczyniło się do poprawy warunków życia.

Po I wojnie światowej, w 1920 roku Cięcina stała się gminą jednostkową, a od 1934 roku była częścią gminy zbiorowej, obejmującej okoliczne wsie, takie jak Żabnica, Juszczyna, Bystra i Węgierska Górka. Okres II wojny światowej oraz okupacji niemieckiej przyniósł reorganizację administracyjną, jednak po wojnie gmina funkcjonowała nadal, choć w 1954 roku wiele okolicznych wsi, takich jak Wieprz czy Bystra, zostało odłączonych od Cięciny.

Powojenne zmiany administracyjne

W latach 1965–1973 istniała gromada Cięcina, jednak z dniem 1 stycznia 1973 roku, na skutek odgórnego zarządzenia, została włączona do nowo powstałego urzędu gminy w Węgierskiej Górce. W późniejszych latach, aż do 1998 roku, miejscowość była częścią województwa bielskiego.

Historia Cięciny to bogata opowieść o rozwoju jednej z najstarszych miejscowości na Żywiecczyźnie. Od czasów średniowiecznego osadnictwa, przez burzliwe wydarzenia, takie jak wojny husyckie, aż po okres rozbiorów i rozwój przemysłowy w XIX wieku, Cięcina odgrywała ważną rolę w regionie. Pomimo zmian politycznych i administracyjnych, miejscowość zachowała swój unikalny charakter. Dziś, choć administracyjnie związana z gminą Węgierska Górka, Cięcina nadal stanowi istotny element dziedzictwa Żywiecczyzny, a jej przeszłość jest świadectwem przemian, jakie dokonały się w tej części Polski na przestrzeni wieków.