Historia Moszczanicy, dzielnicy Żywca: od wiejskich korzeni po współczesność. Jan Długosz, dwór, kaplice, Józef Piłsudski, II wojna światowa, przemiany po wojnie. Obecność papieża Jana Pawła II. Bogata historia w architekturze i tradycjach.

Opis miejscowości Moszczanica, która obecnie jest dzielnicą Żywca, przedstawia bogatą historię jej rozwoju, zaczynając od jej początków jako osobna wieś aż do momentu jej włączenia do miasta. W średniowiecznych dokumentach Jan Długosz wspomina Moszczanicę pod zlatynizowaną nazwą "Mosczennycza" w swojej "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis". Wspomina także o wsi Zabłocie, obecnie innej dzielnicy Żywca. W XV wieku Moszczanica należała do Piotra Komorowskiego, a jej nazwa pojawia się także w rejestrach diecezji krakowskiej z 1477 roku.

W XVII wieku Moszczanica była częścią państwa ślemieńskiego, należącego do rodziny Komorowskich. Po serii zawirowań, wieś stała się własnością Wielopolskich, a następnie Kępińskich. W historii miejscowości pojawia się dwór, który miał wielokrotnie zmieniać właścicieli. Pierwszy dwór spłonął w 1710 roku podczas wielkiego pożaru, w którym zniszczeniu uległ także browar i inne zabudowania gospodarcze. Odbudowany dwór miał w późniejszych latach zostać rozbudowany, szczególnie na początku XX wieku, kiedy Władysław Kępiński dokonał jego modernizacji, nadając mu bardziej reprezentacyjny charakter.

W XIX wieku w Moszczanicy rozwijała się również działalność religijna. Wzniesiono kapliczkę ku czci św. Onufrego, z którą związana jest legenda o pustelniku żyjącym w jej wnętrzu. Ponadto, na początku XX wieku powstała rzymskokatolicka kaplica, gdzie odbywały się regularne modlitwy i msze. Ważnym momentem w historii miejscowości był również pobyt Józefa Piłsudskiego w dworze w 1934 roku, co upamiętniono tablicą pamiątkową wmurowaną w budynek dworu.

Moszczanica przetrwała również trudne czasy II wojny światowej, kiedy to właściciele dworu, rodzina Kępińskich, zostali wywłaszczeni, a sam majątek został przekształcony na miejsce obozów młodzieżowych niemieckiej organizacji Bund Deutscher Mädel. Po wojnie dwór został upaństwowiony i przekształcony w szkołę rolniczą, co wpłynęło na rozwój edukacyjny miejscowości.

W latach powojennych Moszczanica przeżywała dalsze zmiany administracyjne i infrastrukturalne. Rozwijały się instytucje oświatowe, w tym szkoła podstawowa i technikum rolnicze, a także plenerowa infrastruktura sportowa. Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku w Moszczanicy powstała parafia Miłosierdzia Bożego, której budowa została wsparta poświęceniem kamienia węgielnego przez papieża Jana Pawła II. Od 1976 roku miejscowość stała się częścią Żywca, kończąc swoją samodzielną historię jako wieś.

Dziś Moszczanica to dzielnica o bogatej historii, której ślady można odnaleźć w architekturze, instytucjach edukacyjnych oraz tradycjach religijnych, które przetrwały mimo wielu zmian społeczno-gospodarczych.