Żywiecka Fabryka Papieru Solali S.A. – Historia przemysłowej potęgi znad Soły

Żywiecka Fabryka Papieru „Solali” S.A. to nie tylko dawny zakład przemysłowy – to także żywe świadectwo rozwoju gospodarczego regionu, które przez niemal dwa stulecia kształtowało tożsamość przemysłową Żywca i okolic. Jej historia sięga 1833 roku i odzwierciedla zmieniające się realia polityczne, gospodarcze oraz technologiczne Polski i Europy.

Początki: Skład Schrötter-Menchardt

Historia zakładu rozpoczęła się w 1833 roku, gdy Karol Schrötter i Franciszek Menchardt założyli w Zabłociu skład tekturniczo-papierniczy. Miejsce to, położone w sąsiedztwie rozwijających się miast Żywiec i Bielsko, szybko zyskało na znaczeniu, dostarczając papier i sukno do lokalnych i regionalnych odbiorców.

W latach 1850–1860 spółka została rozwiązana, a Karol Schrötter przejął działalność na własną rękę, koncentrując się już wyłącznie na produkcji papieru. Po nim stery przejął jego syn, Maurycy Schrötter, który nadał zakładowi nowy impet rozwojowy.

Dynamiczny rozwój i modernizacja

W 1885 roku rozpoczęła się nowa era w historii fabryki – Maurycy Schrötter zlecił budowę jazu na rzece Sole, zapewniając zakładowi niezależny dostęp do wody. Kolejne lata przyniosły liczne modernizacje i inwestycje – powstały nowe hale, szmaciarni i sala maszyn. W 1889 roku park maszynowy został znacząco zmodernizowany, co zwiększyło wydajność i jakość produkcji.

Spółka Akcyjna i rozkwit

Przełomowy był rok 1900, kiedy to dotychczasowa Spółka Handlowa Bernaczik-Schrötter przekształciła się w Spółkę Akcyjną. Pozyskany kapitał pozwolił na zakup trzeciej maszyny papierniczej i dalszą ekspansję rynkową. Nawet pożar w 1913 roku oraz trudny okres I wojny światowej nie zahamowały działalności – fabryka przynosiła zyski i rozwijała się, osiągając w 1918 roku przychody przekraczające 200 tysięcy koron.

Fuzja z "Solali" i lata międzywojenne

W 1930 roku doszło do ważnego połączenia z przedsiębiorstwem Papierniczym „Solali”, co dało początek Żywieckiej Fabryce Papieru „Solali” S.A. Przed wybuchem II wojny światowej zakład zatrudniał aż 850 osób, a jego prezesem był Ignacy Serog. Był to czas dynamicznego wzrostu i utrwalenia pozycji firmy jako jednego z liderów branży papierniczej w Polsce.

Wojna, odbudowa i powojenna działalność

II wojna światowa przyniosła zakładowi wiele strat, ale mimo trudności udało się wznowić produkcję dzięki determinacji załogi i wsparciu inwestycyjnemu. W kolejnych dekadach fabryka funkcjonowała jako ważny zakład produkcyjny regionu, wpisując się w gospodarczy krajobraz PRL.

Prywatyzacja, upadłość i likwidacja

Transformacja ustrojowa lat 90. przyniosła poważne wyzwania. Proces prywatyzacji okazał się trudny, a problemy finansowe narastały. W 2000 roku ogłoszono upadłość zakładu, jednak udało się zawrzeć układ z wierzycielami. Niestety, nie udało się powstrzymać stopniowego upadku – w 2017 roku fabryka została postawiona w stan likwidacji. Wiązało się to z masowymi zwolnieniami i wygaszeniem działalności produkcyjnej.

Dziedzictwo przemysłowe Żywca

Choć dziś Żywiecka Fabryka Papieru „Solali” S.A. nie prowadzi już działalności produkcyjnej, jej infrastruktura nadal istnieje. Część budynków została wynajęta innym podmiotom, a teren dawnej papierni przyciąga uwagę inwestorów. Pomimo trudnych losów, historia tego zakładu wciąż żyje – jako symbol przemysłowego dziedzictwa Żywca oraz świadectwo potencjału i determinacji kilku pokoleń pracowników.