Jest 500+, 300+, a teraz będzie 1300 dla każdego?

Od kilku lat początkowo na drugie i kolejne, a potem już na wszystkie dzieci wypłacane jest comiesięczne świadczenie „500+”. Rodzice otrzymują także 300 zł na przygotowanie wyprawki dla uczniów. Teraz, ale już nie rząd, a Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza postuluje przeprowadzenie w tym rejonie Polski eksperymentu naukowego, polegającego na przekazywaniu przez dwa lata nawet 31 tys. osobom 1300 zł miesięcznie jako bezwarunkowego dochodu podstawowego. Pomysł już budzi kontrowersje.

Bezwarunkowy dochód podstawowy ma przysługiwać każdemu z wytypowanych do projektu osób, bez względu na kryterium dochodowe, ilość posiadanych dzieci, czy też sytuację zawodową. Specjaliści wyliczyli, że kwota ta ma pozwolić zaspokoić podstawowe potrzeby. Natomiast socjolodzy i ekonomiści mają sprawdzać jak społeczeństwo wykorzysta środki oraz jakie zmiany społeczne zajdą w grupie otrzymującej bezwarunkowy dochód podstawowy. Maciej Szlinder, prezes Polskich Sieci Dochodu Podstawowego, utrzymuje, że zapewnia on bezpieczeństwo socjalne, zmniejszając niepewność dochodu, wzmacnia pozycję pracowników na rynku pracy, co sprzyja zdobywaniu lepszego zatrudnienia, a także stymuluje gospodarkę.

Przeciwnicy pomysłu zwracają uwagę na ogromne koszty, które w skali dwóch lat wyniosą blisko 1 mld zł. Utrzymują też, że jest to społecznie niesprawiedliwe, że darmowe środki otrzyma wytypowana grupa osób, a inna musi na nie ciężko zapracować. Przeciwnicy podnoszą też argument inflacyjny. Twierdzą, że właśnie wtłaczanie pieniędzy na rynek za niewykonaną pracę podnosi inflację do rekordowych poziomów.

W latach 2017-2018 podobny eksperyment był już przeprowadzany w Finlandii na próbie  2 tys. osób. Otrzymywały one po 560 euro miesięcznie. Okazało się, że nie wpłynęło to na poziom zatrudnienia, ale doprowadziło do zmniejszenia biurokracji i zarazem zwiększenia zadowolenia z życia mieszkańców. Od maja ubiegłego roku Niemiecki Instytut Badań Ekonomicznych prowadzi podobny eksperyment w Kolonii, ale ma on trwać trzy lata, a przekazywana kwota to 1200 euro, lecz grupie zaledwie 122 osób. Wkrótce ma on się także rozpocząć w Katalonii. Będzie przeprowadzony na próbie 5 tys. osób, a bezwarunkowy dochód ma wynosić przez dwa lata 900 euro w przypadku osób dorosłych i 300 w przypadku dzieci.