Rychwałd: Historia i Kult Matki Bożej Rychwałdzkiej

Rychwałd, malownicza miejscowość z bogatą historią, pierwotnie należała do ziemi krakowskiej, a później była częścią księstwa oświęcimskiego. W XV wieku Jan Długosz wymienił Rychwałd w swojej księdze „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis”, notując jednocześnie właściciela wsi, Piotra Komorowskiego. W 1564 roku, po przyłączeniu księstwa oświęcimskiego do Korony Królestwa Polskiego, Rychwałd znów stał się częścią Małopolski.

Miejscowość zasłynęła szczególnie z rozwijającego się kultu Matki Bożej Rychwałdzkiej. Masowe pielgrzymki rozpoczęły się w okresie potopu szwedzkiego w latach 1655–1657, kiedy to wierni szukali w Rychwałdzie ratunku przed zniszczeniami wojennymi. Kluczową datą w historii kultu była pielgrzymka z 11 czerwca 1658 roku, zorganizowana przez Katarzynę Grudzińską, w której wzięło udział ponad dwa tysiące wiernych, dziękując za ocalenie od zarazy.

Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Rychwałd znalazł się pod zaborem austriackim, a w 1784 roku właścicielem miejscowości był szlachcic Jaksa Bykowski. W 1918 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Rychwałd powrócił w granice województwa krakowskiego.

W 1756 roku w Rychwałdzie oddano do użytku nowy, murowany kościół z dwiema wieżami, który do dziś pełni rolę Sanktuarium Matki Bożej Rychwałdzkiej. Stary kościółek z Rychwałdu został przeniesiony do Gilowic, gdzie funkcjonuje jako kościół pw. św. Andrzeja. Z materiałów pochodzących z tego kościoła w Rychwałdzie zbudowano kaplicę Serca Pana Jezusa, stanowiącą ważne miejsce kultu dla mieszkańców. 

Rychwałd, z bogatą przeszłością i żywym kultem religijnym, pozostaje miejscem, w którym historia łączy się z duchowością, przyciągając zarówno historyków, jak i pielgrzymów.