Na czym polega wywłaszczenie na cele publiczne?

Wywłaszczenie stanowi naruszenie prawa własności chronionego przez Konstytucję RP. Na realizację jakich celów może zostać przymusowo odebrany prywatny majątek? Z dzisiejszego artykułu dowiesz się, jak postępować, gdy odszkodowanie za wywłaszczeniem zostało ustalone niezgodnie z obowiązującymi przepisami.

Według przepisów wywłaszczenie majątku w Polsce jest dozwolone wyłącznie na realizację tzw. celów publicznych. Lista tego typu przedsięwzięć została zawarta w Ustawie o gospodarce nieruchomościami. Obejmuje ona przymusowe przejęcie mienie w celu, między innymi:

• zrealizowania projektów dróg publicznych,

• rozwoju linii kolejowych,

• budowy i rozbudowy lotnisk,

• budowy sieci przesyłowych,

• ochrony przed powodziami,

• budowy placówek edukacyjnych.

Cele publiczne są również zdefiniowane w innych ustawach szczegółowych. Dokumenty te zostały uchwalone, aby przyspieszyć procedurę wywłaszczenia, która przeprowadzona na podstawie Ustawy o gospodarce nieruchomościami jest długotrwała i wymaga wcześniejszych rokowań z właścicielami mienia.

Możliwość wywłaszczenia nie dotyczy gruntów należących do Skarbu Państwa, z wyjątkiem ustanowionych na nich praw użytkowania wieczystego i ograniczonych praw rzeczowych (jak służebności). Osoba wywłaszczona ma prawo do odszkodowania, które zgodnie z Konstytucją RP powinno być słuszne.

Kwota odszkodowania jest ustalana przez odpowiedni organ na podstawie wyceny dokonanej przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego. Wycena ta opiera się na wytycznych wywodzonych z przepisów prawa i wewnętrznych standardów branżowych. Pisemnymi opiniami o wartości nieruchomości są sporządzone przez rzeczoznawców tzw. operaty szacunkowe.

Czy można nie zgodzić się na wywłaszczenie? Strona ma prawo odwołać się od decyzji o wywłaszczeniu. Inwestycje publiczne są jednak zazwyczaj dokładnie przygotowane, a ich realizacja wiąże się z koniecznością uzyskania wielu opinii i uzgodnień. W efekcie podczas wydawania decyzji lokalizacyjnych rzadko mają miejsce poważne naruszenia przepisów.

Dużo częściej do nieprawidłowości dochodzi w postępowaniach dotyczących ustalenia wysokości odszkodowania, co sprawia, że taką decyzję można skutecznie zakwestionować. Błędy pojawiają się m.in. dlatego, że rzeczoznawcy majątkowi, wybierani głównie ze względu na cenę swoich usług, działają często pod dużą presją czasu. W efekcie ich operaty bywają słabej jakości. W przypadku ustalenia wysokości odszkodowania w nieadekwatnej kwocie (zaniżonej), warto zatem dochodzić swoich praw, ponieważ wydana z naruszeniem przepisów decyzja może zostać uchylona, a odszkodowanie zwiększone.

Kwestie dotyczące wywłaszczeń są skomplikowane, a pojedyncze postępowania przeprowadzi się często na podstawie przepisów z różnych aktów prawnych (ustawy, specustawy, rozporządzenia). Dlatego w przypadku wątpliwości co do prawidłowości ustalonej wysokości odszkodowania, zaleca się konsultację z doświadczonym prawnikiem. Taka osoba oceni, czy istnieją szanse uzyskania wyższej kwoty, a następnie pomoże przebrnąć przez procedury prawne.

13 characters selected