**Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach: Zabytkowa perła drewnianej architektury

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach, leżący w malowniczym powiecie żywieckim, to wyjątkowy przykład drewnianej architektury sakralnej, który od wieków stanowi duchowe i kulturowe centrum miejscowej społeczności. Świątynia ta, wpisana na Szlak Architektury Drewnianej województwa śląskiego, zachwyca nie tylko swoją urodą, ale także bogatą historią sięgającą średniowiecza.

 Historyczne Korzenie Kościoła

Początki obecnego kościoła św. Andrzeja Apostoła są związane z sąsiednią wsią Rychwałd, gdzie pierwotnie został wzniesiony. Choć dokładna data budowy nie jest znana, wzmianki o kościele parafialnym w Rychwałdzie pojawiają się już w latach 70. XV wieku w „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” autorstwa Jana Długosza. Poświęcenie rychwałdzkiego kościoła miało miejsce w 1547 roku, a niemal sto lat później, w 1641 roku, dobudowano wieżę dzięki staraniom księdza Wojciecha Mazurkiewicza, plebana rychwałdzkiego.

Z czasem, w 1757 roku, drewniany kościół w Rychwałdzie ustąpił miejsca nowej, murowanej świątyni. Wówczas drewnianą budowlę przeniesiono do Gilowic, gdzie stała się parafialnym kościołem. Wraz z przeniesieniem kościoła, stary gilowicki kościółek został rozebrany, a jego elementy wykorzystano do budowy kaplicy Serca Pana Jezusa w Rychwałdzie.

Architektura i Wystrój

Kościół św. Andrzeja Apostoła jest drewniany, jednonawowy i orientowany. Jego konstrukcja zrębowa i charakterystyczna architektura nadają mu niepowtarzalny, historyczny urok. W latach 1933–1934 świątynia została rozbudowana, przedłużono nawę, dobudowano kaplicę Serca Pana Jezusa oraz przywrócono soboty do ich pierwotnej formy.

Dach kościoła, pokryty gontem, zwieńczony jest smukłą wieżyczką na sygnaturkę, charakterystyczną dla drewnianych kościołów tego regionu. Wieża konstrukcji słupowej, z nadwieszoną izbicą i ostrosłupowym hełmem, dodaje budowli majestatycznego wyglądu.

Wnętrze świątyni jest barokowe, z elementami klasycystycznymi. Wśród licznych cennych zabytków znajduje się gotycki posążek Matki Boskiej z Dzieciątkiem z trzeciej ćwierci XIV wieku, który stanowi jeden z najcenniejszych przykładów gotyckiej plastyki w regionie.

Znaczenie dla Społeczności i Turystów

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach jest nie tylko miejscem kultu religijnego, ale także ważnym punktem na mapie turystycznej regionu. Jego wyjątkowa architektura i bogata historia przyciągają miłośników zabytków oraz turystów zainteresowanych drewnianą architekturą sakralną.

Dla miejscowej społeczności kościół jest symbolem trwałości tradycji i duchowego dziedzictwa, które przekazywane jest z pokolenia na pokolenie. Każda wizyta w tej świątyni to nie tylko podróż w głąb historii, ale także możliwość doświadczenia wyjątkowej atmosfery, którą tworzy ten ponadczasowy zabytek. 

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach pozostaje do dziś żywym świadectwem bogatej historii i tradycji regionu, łącząc w sobie duchowe wartości z nieprzemijającą urodą drewnianej architektury sakralnej.