Oczków – wieś z historią sięgającą XVI wieku, dziś dzielnica Żywca

Oczków, dziś będący integralną częścią miasta Żywiec, to miejscowość o bogatej i barwnej historii, której początki sięgają XVI wieku. Po raz pierwszy wieś pojawia się w źródłach jako własność rodu Komorowskich herbu Korczak. W 1595 roku należała do kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego, a po jego śmierci w 1608 roku została włączona do tzw. klucza ślemieńskiego, przejętego przez jego syna Aleksandra.

W kolejnych wiekach Oczków przechodził z rąk do rąk – należał m.in. do rodu Wielopolskich, a pod koniec XVIII wieku stał się własnością Michałowskich. W 1872 roku majątek przeszedł w ręce Antoniego i Leokadii Michałowskich, a po nich – aż do zakończenia II wojny światowej – wieś należała do Habsburgów.

Zgodnie z informacjami zawartymi w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego z 1880 roku, Oczków był wsią liczącą kilkuset mieszkańców, położoną malowniczo między górami: Jaworzyną (864 m n.p.m.), Kościelcem (795 m n.p.m.) i mniejszymi wzniesieniami. Przez wieś przepływał potok uchodzący do Łękawki, a główne zabudowania rozciągały się po jego obu stronach. Dominującym wyznaniem był katolicyzm, a miejscowość należała do parafii w Rychwałdzie.

Ważnym wydarzeniem w historii Oczkowa był wypadek z 1912 roku, kiedy to arcyksiężna Maria Teresa Habsburg, podczas zjazdu saniami bobslejowymi, doznała poważnych obrażeń po zderzeniu z telegraficznym słupem. Uratowano ją dzięki interwencji znanego wiedeńskiego neurochirurga prof. Antona von Eiselsberga. Dzieci arcyksiężnej w podziękowaniu ufundowały w miejscu wypadku kapliczkę, której jednak nie zachowano do dzisiejszych czasów.

W okresie międzywojennym Oczków rozwijał się – w 1910 roku powstała tu szkoła ludowa, a w 1928 – jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1934 roku wieś została włączona do nowo utworzonej gminy zbiorowej Sporysz, a po reformie administracyjnej w 1954 roku – do gromady Oczków. Od 1976 roku wieś należała do gminy Gilowice-Ślemień.

Tragicznie zapisała się w historii miejscowości katastrofa autobusowa z 15 listopada 1978 roku, która miała miejsce w Wilczym Jarze i była największym wypadkiem drogowym w Polsce w powojennej historii.

Lata 80. XX wieku przyniosły duże zmiany religijne i społeczne – w 1983 roku erygowano parafię św. Maksymiliana Kolbego, przy nowo wybudowanym kościele. Powstał również parafialny cmentarz, który szybko został zagospodarowany i ogrodzony.

W 1991 roku, na mocy reformy administracyjnej, Oczków został oficjalnie włączony w granice miasta Żywiec. Od tego czasu dynamicznie się rozwija, zachowując jednocześnie swoje dziedzictwo i lokalny charakter.

Współczesny Oczków to dzielnica z nowoczesną infrastrukturą – w 2001 roku otwarto nową siedzibę szkoły podstawowej i przedszkola. Aż do dziś kultywuje się tu pamięć o przeszłości – w 2025 roku jedno z rond u zbiegu ulic Krakowskiej, Suskiej i Bławatkowej nazwano imieniem Wilhelma Brassego, znanego fotografa i świadka historii Auschwitz.

Oczków to miejsce, w którym przeszłość przeplata się z teraźniejszością – bogate dziedzictwo historyczne, dramatyczne wydarzenia, ale też codzienne życie mieszkańców sprawiają, że ta część Żywca wciąż pozostaje wyjątkowa.