Gilowice i Rychwałd: historia i trudne dzieje Żywiecczyzny**

Sołectwa gminy Gilowice, obejmujące wsie Gilowice i Rychwałd, należą do najstarszych zakątków Żywiecczyzny. Pierwsze wzmianki o Gilowicach pochodzą z 1324 roku, co czyni je jedną z najstarszych miejscowości w regionie. Rychwałd, chociaż powstał później, istniał już w XV wieku, co potwierdza jego niemiecko brzmiąca nazwa.

W XV wieku właścicielami tych ziem byli Skrzyńscy, ale w 1438 roku Rychwałd kupił Zemo z Grojca, a Gilowice przeszły w ręce burgrabiego krakowskiego Piotra Szaszowskiego. Wkrótce miejscowości te stały się przedmiotem zainteresowania rodziny Komorowskich, którzy ostatecznie nabyli Rychwałd w 1475 roku, tworząc nową parafię. Po rozpadzie Państwa Żywieckiego, wsie te włączono do Państwa Ślemieńskiego.

Gilowice od zawsze były wsią rolniczą, a na jej terenie znajdowały się dwa folwarki: Stary Dwór oraz Nowy Dwór, założony w XVII wieku przez Wielopolskich. W początkach XX wieku, dzięki darowiźnie Aleksandry i Władysława Branickich, utworzono w Gilowicach szkołę. Ważnym postacią tego okresu był ksiądz Teofil Papesch, który odegrał kluczową rolę w rozwoju społeczności, organizując liczne inicjatywy, takie jak Kółko Rolnicze czy Kasę Stefczyka.

II wojna światowa przyniosła dramatyczne zmiany. W 1940 roku, po wysiedleniu ponad jednej trzeciej mieszkańców, osadzono tu 52 niemieckich osadników, którzy zagrabili 80% ziemi uprawnej. Wiele osób trafiło do obozów koncentracyjnych, z których niewielu wróciło.

Okres powojenny to czas walki z nową władzą komunistyczną. Tragicznym wydarzeniem tego okresu było zabójstwo pochodzącego z Gilowic studenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stanisława Pyjasa, w 1977 roku.

Reorganizacja administracyjna w 1975 roku włączyła gminę Gilowice, połączoną z gminą Ślemień, do województwa bielskiego. Po przemianach politycznych w 1989 roku, powrócono do przedwojennych tradycji, przywracając urząd wójta na czele gminy. Dziś Gilowice i Rychwałd to miejsca z bogatą historią, będące świadectwem przeszłości pełnej wyzwań i przemian.