KONSTYTUCJA 3 MAJA 1791. UROCZYSTOŚĆ KU CZCI NMP – KRÓLOWEJ POLSKI

W tym roku przypada 228. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Z tej okazji warto przypomnieć jej główne postanowienia:

Wprowadziła pojęcie narodu, które poza szlachtą obejmowało również mieszczan i chłopów.

Określała termin „obywatel” rozumiany jako wszyscy mieszkańcy kraju.

Osłabiała pozycję magnaterii.

Szlachta pozostała nadal stanem uprzywilejowanym, ale pozbawiono ją prawa najwyższej zwierzchności wobec chłopów.

Oddawała chłopów „pod opiekę prawa i rządu krajowego”.

Osadnikom przybywającym zza zagranicy gwarantowała wolność osobistą.

Usprawniła rządy zgodnie z koncepcją Monteskiusza, dzieląc władzę na ustawodawczą, której funkcję sprawował sejm, przy czym zmniejszyła rolę senatu, wykonawczą pełnioną przez Straż Praw z królem na czele oraz sądowniczą.

Zniosła liberum veto, wolną elekcję, zakazywała tworzenia konfederacji.

Wprowadziła odpowiedzialność rządu przed sejmem.

Rozszerzyła prawa mieszczan.

Nastąpiło dalsze scalenie Korony i Litwy poprzez m.in.: wprowadzenie wspólnego skarbu i wojska.

Przekształciła Rzeczpospolitą w monarchię konstytucyjną.

Konstytucja 3 Maja niestety została obalona w 1792 roku przede wszystkim w wyniku interwencji rosyjskiej, a także konfederacji targowickiej.

3 Maja obchodzona jest uroczystość ku czci Najświętszej Maryi Panny – Królowej Polski. Po raz pierwszy Maryję, Królową Polski i Polaków, nazwał Grzegorz z Sambora ( ok. 1523 – 1573) polsko – łaciński poeta renesansowy. Uzasadnienie Tytułu następuje w XVII stuleciu po zwycięstwie odniesionym nad Szwedami, które przypisywano Madonnie.

Król Jan Kazimierz w 1656 roku w katedrze lwowskie obrał Maryję za Królową swoich państw, a Królestwo Polskie polecił Jej szczególnej opiece. Papież Benedykt XV przychylił się do prośby polskiego Episkopatu w 1920 roku o ustanowienie święta. Ostatecznie obchodzone jest od 1923 roku. Ojciec Święty Jan XXIII w 1962 roku ogłosił Maryję Królową Polski i opiekunką narodu polskiego.

Kazimierz Surzyn