Reklama

Rudza – najstarsza część żywieckiej dzielnicy Śródmieście.

Redakcja TuZywiec

14/04/2023 07:09

Rudza – najstarsza część żywieckiej dzielnicy Śródmieście.

Nazwa Rudza została wzmiankowana dopiero w XVI wieku. Nie ma jej w spisach świętopietrza, brak o niej wzmianki w księdze uposażeń Jana Długosza, nie występuje również w spisie miejscowości sporządzonym w kancelarii Piotra Komorowskiego w drugiej połowie XV wieku. W późniejszych źródłach nie jest wymieniana jako samodzielna osada, ale jako przedmieście Żywca. Z opisów XIX-wiecznego księdza Franciszka Augustina zamieszczonych w księdze parafialnej wynika, że dawniej tereny te należały do możnego rodu Thurzonów, którzy zajmowali się poszukiwaniem minerałów na Grojcu, jak również w Węgierskiej Górce i innych miejscowościach Żywiecczyzny. Sprowadzili oni do wykonywania prac górniczych niemieckich osadników, którzy ok. 1200 roku założyć mieli wioskę Rudzę i zbudowali w niej mały kościółek. Według dalszych relacji księdza Augustina rodzina Thurzonów wymarła około roku 1400, a ich dobra przypadły książętom oświęcimskim.

Najstarszy opis Rudzy:

Ale nie dziw gdyż to miasto zasadzone być miało, najprzód w tym miejscu karczma w lesie zbudowana była, w której taki karczmarz najpierwszy pobożny się trafił, że niedaleko tej karczmy kapliczkę dla swego nabożeństwa nazwawszy ją Świętym Krzyżem, zbudował. Ku której karczmie kielka domków ludzi zbudowało się. I w tym miejscu nieskoro kościółek Świętego Krzyża od wielebnego księdza Grzegorza Dziewojskiedo, tamecznego kapłana, zmurowany jest i prebendą opatrzony.

Na placu pomiędzy ul. Batorego i Bracką, zwanym później Rudzą Solną lub Rudzą Zieloną (obecnie ul. 3 Maja) w każdy poniedziałek odbywał się jarmark, który był jedynym miejscem zaopatrzenia rzeźników żywieckich.

W latach 1910–1911 na Rudzy wybudowano gmach Wydziałowej Szkoły Żeńskiej, która w 1924 roku otrzymała imię Stanisława Staszica. Od 1925 roku zaczęło w nim działać Żeńskie Seminarium Nauczycielskie, a w 1932 roku w szkole wprowadzono klasy koedukacyjne.

25 marca 1945 roku, w wyniku działań wojennych, spłonęła prawie cała zabytkowa, drewniana zabudowa.