Wielka woda i wielka susza – to prawdopodobnie czeka Żywiecczyznę

Ulewne deszcze, które przeszły nad Śląskiem w ostatnich dniach spowodowały, że wiele rzek przekroczyło stan ostrzegawczy. 17 maja także Koszarawa była bliska tego poziomu - stan wody wyniósł wtedy 158 cm. Długotrwałe i intensywne opady są szczególnie niebezpieczne na terenach górskich - duże spadki terenu oznaczają szybki odpływ wody powierzchniowej oraz podatność rzek na szybkie wezbrania.

Zmiany klimatyczne, których jesteśmy świadkami i których rezultatów doświadczamy, mają bezpośrednie przełożenie zwłaszcza na życie mieszkańców regionów górskich.  51 proc. osób zamieszkujących powiat żywiecki przepytanych przez Koalicję „Dbamy o wodę” uważa, że to właśnie powódź błyskawiczna i deszcze nawalane są zjawiskami pogodowymi najbardziej zagrażającymi regionowi. Aż 90 proc. badanych mieszkańców regionu zaobserwowało w ostatnim czasie zmiany w dostępności wody. Najczęściej spotykano się zarówno z jej nadmiarem jak i brakiem.

Zamiast długich, ale powolnych opadów, które mogą nam właśnie zasilać wody dyspozycyjne, musimy się przygotować na długie epizody z ich brakiem, po których mogą następować krótkie, ale bardzo intensywne deszcze, powodujące w okresie zwłaszcza letnim powodzie typu błyskawicznego, czyli „flash flood”. W tej chwili procesy konwekcyjne, które najczęściej kojarzymy z letnimi burzami odpowiadają już za ponad połowę wszystkich opadów atmosferycznych które mamy na Żywiecczyźnie, więc musimy się nauczyć tę wodę w jakiś sposób przechwytywać i nią gospodarować - podkreśla klimatolog, członek rady naukowej Koalicji „Dbamy o wodę” dr Bartosz Czernecki.

Zatrzymać wodę

Powodzie i susze będą coraz częściej występować na jednym obszarze geograficznym. Na Żywiecczyźnie mamy do czynienia z suszą hydrologiczną już nawet dwa razy do roku. Intensywne i nawalne deszcze nie zapewniają regionowi trwałego uzupełnienia zasobów wody. Wręcz przeciwnie, woda spływa szybko i prosto do morza, zamiast wsiąkać w grunt.

Profesor Damian Absalon, członek rady naukowej Koalicji „Dbamy o wodę”, tłumaczy czym jest mała retencja Mała retencja polega na tym, że staramy się zatrzymać wodę jak najbliżej jej źródła. Woda wtedy nie płynie dalej a cały system wodny zachowuje się spokojnie. Jeśli zbieramy wodę ściekającą z dachu, montujemy studnie chłonne pod rynnami, ustawiamy mniejsze i większe zbiorniki na deszczówkę, daje nam to podobny efekt do jednego dużego zbiornika. Dodatkowo poprawia to lokalne stosunki wodne, ponieważ zwiększa się infiltracja, nie dochodzi do obniżania zwierciadła wód podziemnych i nie trzeba w kosztowny sposób zabudowywać cieki.

Mieszkańcy powiatu wykazują się dużą deklaratywną wiedza na temat zatrzymywania wody. Aż 73 proc. badanych z Żywiecczyzny twierdzi, że spotkało się z określeniem „retencja wody”. Ponad 2/3 mieszkańców Żywiecczyzny deklaruje, że stosowało przynajmniej jedno rozwiązanie mające na celu zachowanie wody opadowej. Badani najczęściej budują oczka wodne i stawy (44 proc.) oraz gromadzą i wykorzystują deszczówkę (39 proc.).

O badaniu:

Badanie zostało zrealizowane w dniach 26.01.2023 - 07.02.2023 na zlecenie Koalicji Dbamy o wodę przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii metodą wywiadów telefonicznych (CATI). W ramach badania przeprowadzono 500 ankiet z pełnoletnimi mieszkańcami powiatu żywieckiego.

***

O Koalicji Dbamy o wodę:

To inicjatywa na rzecz budowania partnerstwa podmiotów publicznych, prywatnych oraz pozarządowych. Prowadzimy działalność badawczą oraz edukacyjną wokół zagadnień hydrologicznych i klimatycznych. Pokazujemy dobre praktyki oraz przedstawiamy korzyści wynikające z wdrażania rozwiązań retencyjnych na poziomie lokalnym, ogólnopolskim i globalnym. Podejmujemy działania w celu wypracowywania rozwiązań systemowych na rzecz małej retencji. Budujemy porozumienie między lokalnymi społecznościami, samorządami i instytucjami, aby poprzez wspólne działania inspirować inne regiony Polski. Koalicję tworzą aktualnie cztery organizacje – Koalicjanci Założyciele: Żywiec Zdrój oraz Grupa Żywiec, a także Koalicjanci Partnerzy: Centrum UNEP/GRID-Warszawa, Żywiecka Fundacja Rozwoju oraz Lokalna Grupa Działania „Żywiecki Raj”