Żywieckie stroje miejskie: Ewolucja i charakterystyka

W Żywcu, w okresie XVI wieku, narodził się unikalny styl strojów miejskich, stanowiący nieodłączny element kultury tego miasta. Elegancja męskiego stroju kontrastowała z bogactwem i różnorodnością kobiecych ubiorów, tworząc barwny obraz społeczności Żywca. Odzwierciedlając tożsamość i zmieniające się trendy, stroje te kształtowały się przez wieki, pozostając symbolem lokalnej historii i tradycji.

Rozwój Żywca w okresie XV i XVI wieku stanowił kluczowy moment kształtowania się miejscowych obyczajów miejskich. Miasto, będące centrum handlowym, pobierało opłaty myta od osób wjeżdżających, a jarmarki przyciągały kupców podróżujących do Węgier i Krakowa. To właśnie w tym czasie powstały charakterystyczne stroje miejskie, odróżniające się od tradycyjnych ubiorów górali żywieckich.

Męski strój miejski cechował się ascetycznym stylem, składającym się z czarnego lub brązowego płaszcza wełnianego oraz żupana z jedwabiu lub aksamitu, zapiętego na ozdobne guziki. Spodnie z ciemnego sukna były wkładane w skórzane buty z cholewami sięgającymi połowy łydki. Charakterystycznym elementem był pięciometrowy pas zdobiony złotymi nićmi, bogato wyszywany i zakończony frędzlami, służący do przewiązania żupana. Na głowę mężczyźni zakładali rogatówki z aksamitu.

W przypadku stroju żeńskiego widoczna była duża różnorodność zależna od wieku i stanu cywilnego kobiety. Składał się on z wielu spódnic nakładanych jedna na drugą, z jedwabiu lub brokatu, często w kolorach pąsowych, zielonych lub niebieskich. Dodatkowo noszono tiulowe fartuchy oraz białe bluzki z haftowanymi kryzami. Mężatki ozdabiały swoje głowy wyszywanymi koronkami i perłami na czepcach, natomiast panie niezamężne preferowały dekoracje kwiatami.

Ewolucja tych strojów trwała aż do XIX wieku, a ich wygląd ulegał stopniowej transformacji i dostosowywał się do zmieniających się trendów i gustów mieszkańców Żywca. To właśnie dzięki temu ubiory miejskie wyróżniały się i stanowiły odrębną część kultury wizualnej miasta, odróżniając się od strojów noszonych przez ludność wiejską czy góralską.