Historia zapory wodnej w Tresnej

Zapora w Tresnej to jedna z najważniejszych budowli hydrotechnicznych w południowej Polsce. Powstała w latach 1960–1966 na rzece Sole, tworząc Jezioro Żywieckie – zbiornik wodny o ogromnym znaczeniu dla regionu. Jej budowa była odpowiedzią na tragiczne doświadczenia powodziowe i stanowiła przełom w gospodarce wodnej Żywiecczyzny.

Początki planów i powódź z 1958 roku

Pierwsze badania geologiczne w miejscu przyszłej zapory przeprowadzono już w 1952 roku. Władze zdawały sobie sprawę z konieczności regulacji Soły, której wezbrania regularnie niszczyły okoliczne miejscowości. Jednak to katastrofalna powódź z 1958 roku, powodująca ogromne straty materialne i społeczne, stała się impulsem do rozpoczęcia inwestycji.

Budowa zapory

Prace budowlane ruszyły w 1960 roku. Realizacja projektu nie była łatwa – w kolejnych latach roboty wielokrotnie przerywały kolejne powodzie, które nawiedzały dolinę Soły. Ostatecznie budowę zakończono w 1966 roku, a rok później uruchomiono Elektrownię Wodną Tresna.

Zapora została wykonana jako ziemno-narzutowa z glinianym rdzeniem uszczelniającym. Jej korona mierzy 300 metrów długości i 10 metrów szerokości. Dzięki zastosowaniu 3-przewodowego spustu dennego uzyskano wysoką przepustowość – aż 730 m³/s.

Skutki budowy – nowe Jezioro Żywieckie

Powstanie zapory wiązało się z przekształceniem krajobrazu doliny Soły. Wody rzeki spiętrzono, tworząc Jezioro Żywieckie, które stało się jednym z największych sztucznych zbiorników w regionie. Niestety, inwestycja wymusiła także przesiedlenia – zalaniu uległy Zadziel, Stary Żywiec oraz części miejscowości Tresna i Zarzecze.

Mimo bolesnych skutków społecznych, zbiornik szybko zyskał nowe znaczenie: chronił przed powodziami, zapewniał wodę pitną, służył jako rezerwuar energetyczny i miejsce rekreacji.

Znaczenie współczesne

Dziś zapora w Tresnej i Jezioro Żywieckie pełnią kluczową rolę w gospodarce wodnej południowej Polski. Oprócz funkcji przeciwpowodziowej i energetycznej, stały się także ważnym punktem turystycznym – nad brzegami jeziora powstały ośrodki wypoczynkowe, a sama zapora jest obiektem chętnie odwiedzanym przez turystów.